Een uitleganimatie is een animatie die iets uitlegt. Ok, dat is een open deur. Het is een (meestal) korte animatie die de klant, bezoeker of prospect op toegankelijke wijze de belangrijkste dingen vertelt. Ben jij op zoek naar tips voor het gebruik van een voice-over in je uitleganimatie? En wil je weten of dat ook een AI-stem kan zijn? Lees dan vooral verder! 

Uitleganimaties zijn geweldig! Want met animatie kun je alles creëren wat je wil: of het nu om een concreet product gaat, een idee, een visie, of de opeenvolgende stappen in een project, met animatie is eigenlijk alles mogelijk. Dat is natuurlijk ook handig als je een product wil laten zien dat nog niet bestaat, zoals een app of een nieuwe machine. 

Moeilijke boodschap

Ze kunnen ook veel effect hebben als er een moeilijke(re) boodschap moet worden gebracht, als iets gewoon ingewikkeld is om uit te leggen of als het om een gevoelig onderwerp gaat.

Bekijk bijvoorbeeld eens deze uitleganimatie over het steunpunt gedupeerden toeslagenaffaire. In dit geval is het duidelijk dat er op deze manier iets kan worden uitgelegd, zonder dat er daarvoor ‘echte slachtoffers’ in beeld hoeven te komen. Zo kan een eventuele identificatie makkelijker worden gemaakt door de kijker, en stapt deze ook makkelijker een drempel over wanneer dat nodig is. Later in dit artikel zal ik nog terug komen op het specifieke gebruik van de voice-over hier!

Makers: animatiebrouwerij. Voice over: VoiceoverHeleen

Het potentieel maximaliseren

Een uitleganimatie wordt ook wel eens op zijn Engels, een ‘explainimation’ genoemd. Dat woord spreekt misschien wel meer tot de verbeelding en doet daarmee naar mijn mening meer recht aan de kracht van dit product.

Maar bij het maken van een goede explainimation komt wel wat kijken. Wil je meer weten over het maken van de animatie zelf, dan vind je hier een aantal goede tips. Maar waar dus vaak een beetje overheen gekeken wordt, is dat het effect van je animatie valt of staat met de voice-over. De proef op de som? Kijk maar eens naar deze video over Vulcan, de niet bestaande planeet. Eerst zonder geluid/voice-over, en daarna nog een keertje met!

Makers: MirMotion i.s.m Brr Brr, Voice-Over: Kyra (via voicebooking), sound design: Sam Huisman

Door de voice-over sterk en boeiend te maken maximaliseer je het potentieel van jouw explainimation. En daar is meer over te zeggen dan je misschien op het eerste gezicht, of beter, het eerste gehoor, zou denken.

Maar laten we bij het begin beginnen, wat is een voice-over?

Bij een voice-over wordt de stem van een verteller opgenomen en over beelden heen afgespeeld om zo het publiek aanvullende informatie of context te bieden. Een apart opgenomen stem wordt dus gebruikt en gesynchroniseerd met de beelden, om de inhoud duidelijk en beknopt uit te leggen.

Wat doet de voice-over in een explainimaition?

In een explainimation zijn de beelden meestal ontworpen om informatie op een vereenvoudigde en visueel aantrekkelijke manier over te brengen. 

• Een voice-over biedt daarbij een menselijk element dat de kijker door de beelden leidt en zo een verbinding tot stand brengt tussen de kijker en de inhoud. 
• Een voice-over kan ook helpen om belangrijke punten in de video te benadrukken, waardoor het voor kijkers gemakkelijker wordt om belangrijke informatie te onthouden en terug te halen. Complexe onderwerpen worden begrijpelijker door definities en uitleg te geven die meer context aan het beeld kunnen toevoegen.

Dus, hoe doe je dat?

In een audiotrack spelen zaken en factoren als de juiste stem én tone -of -voice, het tempo, de frasering én de timing allemaal een rol in de zorgvuldige mix met eventuele muziek en sound effects. Met als doelstelling om de boodschap maximaal aan te laten komen bij de kijker.

Probeer deze eens, over stotteren op de werkvloer. 

Makers: Real Time Media

Leef je nu na het zien (en horen!) van dit filmpje meer mee met de persoon die stottert en wat hij/ zij op de werkvloer ervaart? Dan ben je waarschijnlijk nu ook meer bereid om meer te weten te komen over hoe jij daar het beste op kunt reageren! 

Kort samengevat, voegt een goede voice-over of stemacteur (emotionele) diepte en dimensie toe aan de inhoud zonder afbreuk te doen aan de visuele beelden op het scherm. Hij of zij weet hoe hij de toon, de verbuiging en de frasering van woorden moet gebruiken om het project tot leven te brengen en het nog boeiender te maken.

Dit kan een publiek helpen een intiemer contact te maken met personages of meer in het verhaal te investeren. En dat kan weer helpen bij complexe onderwerpen, of bijvoorbeeld om een gevoelig onderwerp toegankelijker te maken.

Voice-over? Kiezen voor de juiste tone-of-voice: BB&B

Vaak wordt er in een explainimation een mix van autoriteit en vertrouwen gebruikt en klinkt de stem BB&B. Dat wil zeggen, Betrouwbaar, Benaderbaar en Betrokken. Daarmee wordt de kijker geholpen om in een bedrijf of boodschap te geloven. En dat helpt weer bij het opbouwen van merkvertrouwen. Deze uitleganimatie over het Nieuwe Sociale Huren is daarvan een goed voorbeeld.

Makers: Miranda Stet Voice-Over: Thijs via Voicebooking

Conversational

Wat ook wel vaak voorkomt is de zogenaamde ‘conversational’ voice. Deze voice-overstijl is bedoeld om natuurlijk en gemoedelijk te klinken, alsof de verteller met de kijker praat. Het doel is dan vooral om de video-inhoud en de kijker met elkaar te verbinden, waardoor er een dieper inzicht ontstaat in wat er in de video wordt overgebracht. Deze bijvoorbeeld! Over de makelaarstool van Copaan.

Makers: Niels Mud, Esther Malaparte  Voice-Over: Wietske Janssen 

Geanimeerd

Een geanimeerde of grappige tone-of-voice kan helpen om eventuele beeldgrapjes te ondersteunen en de aandacht op kritische punten te vestigen zonder dat dit ten koste gaat van de duidelijkheid. Jawel, daar heb ik natuurlijk een leuk voorbeeld van! Let ook op het gebruik van de sound-effecten, die  zijn hier ook zeker van veel toevoegende waarde.

Maker: MirMotion Sound design: Sam Huisman

Wat is er nog meer van belang? Timing, snelheid en ritme!

Om verschillende redenen is het van cruciaal belang om het tempo en de cadans van je voice-over precies af te stemmen. Als je wil dat je publiek begrijpt wat je zegt, moet je ze voldoende tijd geven. Maar je wil natuurlijk ook dat de plot vooruitgaat in een tempo dat de lezers geïnteresseerd en geabsorbeerd houdt.

Zeker bij een iets langere video is het dus van belang dat je het tempo gedurende de video varieert. Waarbij je soms sneller gaat om spanning te creëren, en op andere momenten juist weer langzamer om belangrijke punten of ideeën te benadrukken. Gebruik ook pauzes. Pauzes kunnen een ‘dramatisch’ effect hebben en een krachtige impact op hoe het publiek de uitlegvideo ervaart.

Gebruik storytelling-elementen

Waar onderstaande video, naast het gebruik van tempo en timing, ook een mooi voorbeeld van is, is het gebruik van storytelling-elementen. In dit geval is dat het verhaal van jouw overgrootvader die bij het fietsende muziekcorps zou hebben gezeten, dat als kapstok wordt gebruikt voor hoe je onderzoek doet in een archief. Kijk en luister !

Maker: BrrBrr 

Door verhalen te vertellen via je voice-over, kun je het interessanter maken voor kijkers en kunnen ze beter volgen wat je in de video probeert uit te leggen of te benadrukken. Verhalen zijn voor kijkers eenvoudiger te onthouden dan feiten of opsommingen.

Vertellend / empatisch

Het gebruik van een (retrospectief) verhaal als onderdeel van een uitlegvideo benadrukt veranderingen die laten zien hoe iets is gegroeid of geëvolueerd, of illustreert specifieke trends. Wanneer het onderwerp ernaar is, zal deze stem naast vertellend ook empatisch moeten zijn. Een voorbeeld hiervan zag je al eerder, aan het begin van dit stuk, bij de animatie over het Steunpunt Gedupeerden Toeslagenaffaire.

En dan nu de vraag: kan een voice-over ook met een AI-stem?

Ja hoor dat kan zeker! Maar is dat net zo goed? De afgelopen maand was er enige ophef in de media omdat de Aldi had besloten vaste (stem)acteur Diederik Ebbinge te vervangen door, jawel een AI-stem.

Nu is het zo dat de (redelijk nieuwe en kostbare) speech-to-speech software die door de Aldi is gebruikt voor haar nieuwe stem, veel betere resultaten oplevert dan de al veel wijder verspreide text-to-speech-software. Bij speech-to-speech moet een tekst echter wel gewoon nog steeds eerst door een mens worden ingesproken. En dat kan dus, zoals Antoine Houtsma, managing director van het reclamebureau achter de nieuwe Aldi-stem al aangeeft in de Adformatie, ‘de creatief zijn die toch al in de studio is, of je huurt een stemacteur in.’

Deze stemopname kun je dan vervolgens vervangen door iedere beschikbare AI-stem. Die op zijn beurt in beginsel ofwel uit verschillende menselijke stemmen is opgebouwd, dan wel gekloond is van een bestaand (bekend) persoon of stemacteur. Dat daar helaas niet altijd voor betaald wordt en dat dit op den duur naar mijn mening het vak zal uithollen is voer voor een ander artikel!

Emotie en nuance

Op dit moment zou ik het gebruik van, vaak gratis beschikbare, text-to-speech software in ieder geval nog niet aanraden voor het geheel inspreken van een explainimation. Zeker niet wanneer je het potentieel daarvan juist wil maximaliseren. Het blijft uiteindelijk kunstmatig en daarmee (nu) nog ver weg van het compleet vertolken van menselijke elementen als het begrijpen van emotie en nuance.

Toch kan het gebruik van een text-to-speech voice generator best handig zijn! Dit zegt ook Jente Kater, in zijn blogpost Verschillende manieren om een AI-voice-over te gebruiken.  Je kunt er bijvoorbeeld makkelijk mee testen hoe je wil dat de timing en de nadruk moet klinken zodat je dat kan meegeven aan een echte stem. En tsja, soms kan het dan toch een keuze zijn, vanwege budget of juist inhoud waarbij het wel werkt… Voor korte berichten op social media bijvoorbeeld werkt het prima! 

Gratis voice generators uitproberen

Wil je dat eens uitproberen? Er zijn talloze gratis voice generators op het internet te vinden waar dat mee kan. Je moet dan eerst je script invoeren, een stem kiezen, en daarna beslissen welke snelheid en toonhoogte je wil. Pauzes toevoegen kan ook evenals de nadruk op bepaalde woorden leggen.

Veel succes met je project!