De afgelopen jaren speelt social media steeds meer een rol in ons leven. De mogelijkheden om je te verbinden met je eigen kring of mensen daarbuiten zijn bijna onbegrensd. Helaas zijn er naast de vele voordelen van social media ook nadelen. Zo zijn er steeds meer signalen dat social media ook invloed heeft op de mentale gezondheid van de gebruikers.  

Van verbinden tot een mogelijk risico 

Niemand kan ontkennen dat social media de manier waarop we communiceren en relaties onderhouden compleet heeft veranderd. Ooit begonnen als simpele platforms waar mensen berichten konden delen, gaat het nu om een systeem dat draait om zo veel mogelijk likes, shares en comments. Veel social media platforms zijn uitgegroeid tot een ware online community. Voor veel mensen is social media een onmisbare factor geworden waar online succes soms belangrijker is dan succes in het echte leven.  

Mensen krijgen via social media continu nieuwe informatie, beelden en berichten te zien. Door alle informatie die je tot je krijgt, kan social media invloed hebben op je mentale gezondheid. Daarnaast hebben mensen het idee gekregen dat iedereen alles heeft en ieders leven perfect is, door wat ze zien op social media. Dit heeft tot gevolg dat vooral jongeren tegenwoordig het idee hebben dat ze achterlopen en ‘falen’.  

Zelfbeeld en perceptie 

Jongeren zijn beïnvloedbaar als het leven op Instagram perfect lijkt, terwijl hun eigen leven dit niet is. Wat ze op social media zien, is vaak alleen maar leuk, gezellig, mooi of bijzonder. Er zijn maar weinig mensen die een ontslag, een mislukt tentamen of een relatiebreuk posten op Instagram. Voor jongeren voelt het daardoor al snel alsof ze achterlopen op generatiegenoten of zelf niet ‘succesvol’ zijn, met ernstige problemen zoals depressie en angstaanvallen tot gevolg. Jongeren zijn kwetsbaarder voor dit soort problemen en zijn nog bezig om hun zelfbeeld en identiteit te ontwikkelen.  

Verslaafd zijn aan social media 

Naast de eerder benoemde mentale risico’s is er ook een groot risico op verslaving aan social media. Doordat je continu nieuwe prikkels binnenkrijgt worden de gebruikers van social media ‘gepusht’ om door te blijven scrollen. Dit kan leiden tot ongenoegen (‘nu heb ik weer de hele avond zitten scrollen’) en slaapproblemen, wat weer gevolgen heeft op het concentratieniveau en andere mentale klachten zoals somberheid en angst.  

Hoe die verslaving aan social media werkt? Doordat je iedere keer een melding krijgt wordt het beloningssysteem in ons brein geactiveerd. Er komt dopamine vrij, waardoor je dit gevoel wil blijven ervaren. Het is dan ook niet gek dat steeds meer professionals zich zorgen beginnen te maken over de invloed van social media op de mentale gezondheid: steeds meer gebruikers kampen met een social media-verslaving.  

Bewust leren omgaan met social media 

Ondanks de eerder benoemde nadelen die social media met zich meebrengen, is het belangrijk om in gedachten te houden dat social media niet alleen nadelige gevolgen heeft. Zo heeft social media ervoor gezorgd dat mensen die elkaar uit het oog waren verloren weer met elkaar in contact kwamen. Ook kan social media een positieve invloed hebben op het gevoel van eenzaamheid. Door bewust om te leren gaan met social media en eventuele begeleiding kan social media juist een positieve rol spelen in het leven. Door alert te zijn op de risico’s kun je de negatieve impact van social media op de mentale gezondheid beperken. 

Hoe doe je dat?  

De schermtijd is bijvoorbeeld een belangrijke factor om in gedachten te houden als je een gezonde balans wil hebben tussen de online en de offline wereld. Ook is het belangrijk om kritisch te kijken naar de accounts die je volgt. Sommige content kan een positief effect hebben, maar anderzijds kan de verkeerde content ook een negatieve impact hebben. Blijf je jezelf vergelijken met anderen in bepaalde accounts en maakt dat je eigenlijk ontevreden, jaloers of minderwaardig? Tijd om te ontvolgen. Zoek accounts die inspireren of die een zo eerlijk mogelijk beeld geven. Vraag jezelf af: hoe belangrijk zijn likes voor mij, en waarom? Zet desnoods de mogelijkheid uit als je merkt dat likes je dag maken of breken.