Het Hof van Justitie van de Europese Unie, dat in Straatsburg is gevestigd, ziet erop toe dat alle EU-wetgeving in de landen van de Europese Unie op dezelfde wijze wordt geïnterpreteerd en toegepast. Op 26 oktober 2023 heeft het EU-Hof (in zaaknummer C-307/22,FT) een voor de praktijk belangrijke uitspraak gedaan over het verstrekken van medische dossiers. 

De zaak speelde in Duitsland. Een patiënt vraagt zijn tandarts om een kopie van zijn medisch dossier met als doel om deze tandarts aansprakelijk te kunnen stellen wegens vermeende beroepsfouten. De tandarts laat in reactie daarop weten dat hij het verzoek slechts zal inwilligen als de patiënt de kosten voor het verstrekken van de kopie voldoet. Die verplichting vloeit namelijk voort uit het Duitse burgerlijk wetboek.

Nadat de rechter zowel in eerste aanleg als in hoger beroep het verzoek van de patiënt om een kosteloze kopie van het medisch dossier had toegewezen, stapt de tandarts naar de hoogste Duitse federale rechter in burgerlijke en strafzaken (hierna: de verwijzende rechter). De verwijzende rechter vraagt het EU-Hof om uitleg van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) op dit punt. In de AVG is bepaald dat een ieder het recht heeft om een verwerker van persoonsgegevens te vragen om inzage te verschaffen in de hem betreffende persoonsgegevens die worden verwerkt. 

Het EU-Hof oordeelt dat een patiënt op basis van artikel 12, lid 5, en artikel 15, leden 1 en 3 AVG het recht heeft om een eerste kopie van zijn of haar medische gegevens te verkrijgen zonder dat daarvoor kosten in rekening worden gebracht. De patiënt hoeft zijn verzoek om inzage van het medisch dossier ook niet te motiveren. Het verzoek om inzage mag niet worden afgewezen omdat het een ander doel dient dan het zich op de hoogte stellen van de verwerking van de persoonsgegevens en de rechtmatigheid ervan te controleren. Het verzoek om inzage tot het medisch dossier kan dus ook worden gevraagd met het oog op een aansprakelijkstelling van de hulpverlener, zoals hier de Duitse tandarts. Volgens artikel 12 lid 5 AVG kan een verzoek tot afgifte slechts worden geweigerd wanneer verzoeken van een betrokkene kennelijk ongegrond of buitensporig zijn, met name vanwege hun repetitieve karakter. In dat geval mag de verwerker een redelijke vergoeding vragen of weigeren gevolg te geven aan het verzoek. 

In de KNMG-Richtlijn Omgaan met medische gegevens (versie november 2022) is wat dit betreft (op pagina 44) bepaald, dat als een patiënt om een afschrift van zijn medisch dossier vraagt, dat kosteloos moet worden verstrekt. Er mag daarvoor in beginsel geen vergoeding worden berekend, tenzij het verzoek buitensporig is, bijvoorbeeld als een patiënt heel vaak om afschrift verzoekt, of om meer dan één afschrift vraagt. In dat geval mag een redelijke vergoeding worden gevraagd. Dit is in lijn met deze uitspraak. Volgens het EU-Hof dient een kopie van de medische gegevens een getrouwe en begrijpelijke reproductie te zijn van alle documenten, waaronder het medisch dossier, die noodzakelijk zijn om de patiënt een zo volledig mogelijk en begrijpelijk beeld te geven van de verwerkte persoonsgegevens. Dit omvat, aldus het EU-Hof, in ieder geval de informatie van het medisch dossier over bijvoorbeeld diagnosen, onderzoeksresultaten, beoordelingen door behandelend artsen en verrichte behandelingen of ingrepen.

Het EU-Hof heeft met deze uitspraak het recht van de patiënt benadrukt om op eerste verzoek bij zijn hulpverlener kosteloos een kopie van zijn volledige medisch dossier te krijgen, zonder dat daarvoor een reden hoeft te worden opgegeven. De uitspraak heeft tot gevolg dat de Duitse wetgever het burgerlijk wetboek moet aanpassen en in overeenstemming moet brengen met de Europese regelgeving.