Huurders, en dan vooral vrije sector huurders, wonen over het algemeen in een ongezondere omgeving dan kopers. Ze zitten vaker op plekken met veel uitstoot van schadelijke stoffen – advieswaarden worden structureel overschreden – en weinig groenvoorzieningen. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam.

Als voorbeeld noemen onderzoekers het Funenpark: een buurt op de Oostelijke Eilanden in Amsterdam met vijfhonderd woningen, gebouwd rond 2000. Hier fungeert een lang appartementencomplex, met voornamelijk huurwoningen, als geluidswand om de koopwoningen ‘te beschermen’ tegen het nabije spoor. Zie de afbeelding.

Tekst loopt door onder de afbeelding

Hittestress

In de dertig gemeenten tellende Metropool Regio Amsterdam vinden de onderzoekers relatief grote verschillen tussen de kernsteden en omliggend gebied. Daarbij is er sprake van een “structurele overschrijding van WHO en EU advieswaarden”.

Hoge concentraties stikstofdioxide, fijnstof, omgevingsgeluid, hittestress en weinig groenvoorzieningen in de buurt zijn vooral te vinden langs drukke verkeers- en spoorwegen, langs en onder de vliegroutes van Schiphol, en nabij industrie. Drie stadskernen springen er in negatieve zin uit: Amsterdam, Haarlem en Beverwijk.

Over het algemeen wonen vrije sector huurders op de plekken met de slechtste omgevingskwaliteit, gevolgd door corporatiehuurders.

Gezondheid

Daarnaast vonden de onderzoekers een sterk verband tussen woningmarktpositie en gezondheid. Huurders van een corporatiewoning gebruiken meer medicijnen tegen longziekten, hart- en vaatziekten, neuro-psychiatrische problemen en slaapproblemen dan kopers. Dat geldt nog sterker als je mensen die langer dan zeven jaar in dezelfde corporatiewoning zitten vergelijkt met mensen die langer dan zeven jaar in dezelfde particuliere huurwoning wonen.

Of een slechte omgevingskwaliteit ook vaker leidt tot een slechte gezondheid van de bewoners is niet gebleken. Daarvoor is meer onderzoek nodig.

Lees ook:

Huizenkoper kritischer

op omgevingsrisico’s

Liberalisering is de boosdoener

De structuur van onze woningmarkt is daarmee niet alleen een belangrijke factor voor uitsortering en segregatie tussen sociale groepen, maar deze kan ook leiden tot verdere gezondheidsongelijkheid, waarschuwen de onderzoekers.

Oorzaak van deze ongelijkheid is de “marktgedreven stedelijke ontwikkeling met hogere dichtheden” die sinds 2000 en zeker vanaf de financiële crisis van 2010 geldt. Door de liberalisering van de woningmarkt en marktgedreven planning worden lokale overheden geprikkeld om de meest waardevolle kavels te besteden aan de hoogste bieder, aldus de onderzoekers.

Nieuwbouw

Dan zijn er nog opmerkelijke verschillen tussen nieuwbouwwoningen. Particuliere huurwoningen die zijn gebouwd na 2010 (recente nieuwbouw) worden méér blootgesteld aan stikstofdioxide en omgevingsgeluid dan woningen gebouwd tussen 2000 en 2010 (millennium-nieuwbouw). Daartegenover staat dat de meest recente nieuwbouwwoningen minder zijn blootgesteld aan fijnstof; ook hebben deze woningen een betere toegang tot groenvoorzieningen en minder hittestress.

Bij koopwoningen en sociale huur zijn deze verschillen in bouwperiode niet gevonden. Dit is een gevolg van de gekozen bouwlocaties. De meest recente particuliere huurwoningen zijn gecentreerd in de gemeente Amsterdam, terwijl corporatiehuur- en vooral koopwoningen meer verspreid over de regio werden gebouwd.

Geografisch mengen koop en huur

Het onderzoek is uitgevoerd in de Metropool Regio Amsterdam, maar Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems aan de TU Delft (niet betrokken bij het onderzoek) merkt in Stadszaken op dat deze omgevingsverschillen tussen koop en huur ook in andere steden spelen. Hij pleit voor het geografisch mengen van koop en huur om de verschillen tussen de groepen te verkleinen.