Tijdens een enkele maanden terug gehouden regiobijeenkomst van bandenbrancheorganisatie VACO stelde voorzitter Ron van der Jagt dat zijn leden hun positie in de reparatie- en onderhoudsmarkt verder moeten versterken. Banden alleen zijn onvoldoende voor een succesvol verdienmodel. “Zorg dat je de automotive huisarts wordt voor de werkplaatsklant”, stelde hij.

Is de individuele, onafhankelijke bandenspecialist een uitstervend ras? De transformatie tot een compleet of in ieder geval completer universeel autobedrijf lijkt de enige optie. Denk daarbij ook aan het al wat oudere advies van VACO aan de bandenspecialist om zich te profileren als onderstelspecialist. Zo’n transformatie klinkt niet onlogisch, maar zal voor veel bandenspecialisten een behoorlijke verandering van de werkplaatsactiviteiten en lokale marktpositionering betekenen. Het vereist bovendien een grondige update van het niveau van de bandenspecialist, niet in de laatste plaats omdat als onderstelspecialist naast ADAS ook de aandrijflijn van de EV een rol zal gaan spelen, allemaal systemen waar naast kennis ook toegang tot voertuigdata belangrijk is, net als een connectie met autofabrikanten, dan wel andere dataleveranciers.

Investeren

Een onderstelspecialist zal vakmatig meer in zijn mars moeten hebben dan de traditionele hands-on bandenprofessional, al wordt de bandenspecialist ook vandaag de dag in zijn vakgebied al geconfronteerd met de nodige hightech uitdagingen. De voorgestelde transformatie betekent de noodzaak tot investeren in kennis, apparatuur en medewerkers. De onder druk staande arbeidsmarkt maakt het de onafhankelijke bandenspecialist bij die transitie niet makkelijk.

Europa in mineur
Na vele jaren van groei constateerde de Europese koepelorganisatie van banden- en rubberfabrikanten ETRMA in Q3 en Q4 van 2022 een daling van de bandenvervangingsmarkt. Hoewel consumenten weten dat hun rijveiligheid mede afhangt van een goede set banden lijkt de economische realiteit dat argument te verzwakken. Volgens Adam McCarthy van ETRMA wordt het maximale uit de banden gehaald (lees: tot het minimaal wettelijke profiel opgereden).
De tabel is afgeleid van door ETRMA gepubliceerde cijfers. De ETRMA-leden zijn naar eigen zeggen goed voor ongeveer 70 procent van de Europese volumes op de bandenvervangingsmarkt. De totale markt ligt dus hoger (322,6 miljoen stuks) dan het totaal van de in de tabel genoemde aantallen. De aantallen zijn niet alleen retailvolumes; er zitten ook voorraadaanvullingen bij. Het Nederlandse aandeel van de Europese bandenvervangingsmarkt op retailniveau ligt op iets minder dan 3 procent.

De grotere autoservice- en bandenketens zoals KwikFit, Profile en Bridgestone-dochter First Stop (dat vorige maand nog een joint venture met BandenProf aankondigde) zijn hier al langer mee bezig. Zij hebben veel geïnvesteerd om naast banden een sterkere en vooral bredere positie te krijgen in de veranderende aftersalesmarkt, niet in de laatste plaats die van elektrische mobiliteit, zowel van auto’s als tweewielers (zie de e-bike service van KwikFit), en zijn al langer actief met apk, onderhoudsbeurten en reparaties.

Euromaster, dat een paar jaar terug uit de reparatie- en onderhoudsmarkt stapte, lijkt weer op de weg terug en biedt in ieder geval weer onderhoud aan. De zelfstandige, ongebonden bandenspecialisten hebben hierin een (te) kleine rol. De apk, vooral in combinatie met (groot) onderhoud, is hun zwakke plek. Daarbij komt dat de 200 à 250 resterende, echt onafhankelijke bandenspecialisten het naast de ketens uit hun eigen VACO-gelederen ook moeten opnemen tegen onafhankelijke autobedrijven en natuurlijk de merkdealers.

Retailkanalen

Met name de georganiseerde werkplaatsconcepten hebben hun marktpositie ten aanzien van de bandenvervangingsmarkt jaar op jaar weten te verbeteren en zijn belangrijke bandenretailers geworden. Uit WESP-data blijkt bijvoorbeeld dat een gemiddeld universeel autobedrijf al zo’n zeven- à achthonderd banden per jaar monteert en dat volume neemt alleen maar toe. Van de naar schatting jaarlijkse 10 miljoen bandenvervangingen in ons land ligt het aandeel van de universele autobedrijven op ongeveer 30-35 procent en dat aandeel neemt nog altijd langzaam toe.

Het groeiende apk-volume helpt daarbij. Tot en met juli zijn er dit jaar al bijna 5 miljoen apk’s uitgevoerd. En bij een flink deel daarvan werden één of meerdere banden gemonteerd. De universele autobedrijven hebben hierbij de structurele ondersteuning van vooral de grotere onderdelendistributeurs gekregen. Alliance Automotive Group Benelux en LKQ Fource zijn nadrukkelijk en op relatief grote schaal met banden aan de slag gegaan.

Een ander belangrijk retailkanaal voor banden zijn de dealernetwerken. Hun werkplaatsen zullen op de middellange termijn een groter aandeel in de bandenvervangingsmarkt moeten gaan nemen, stelt onderzoeksbureau ICDP, want momenteel zit hun aandeel in mineur. Leasemaatschappijen en fleetowners kiezen steeds vaker autoservice- en bandenketens, maar zeker ook onafhankelijke, al dan niet ketengebonden autobedrijven als bandenpartij. Willen dealers sterker worden met banden, dan moeten zij met name de focus gaan richten op het EV-onderstelspecialisme, inclusief ADAS- en bandenservices, zowel richting particuliere consumenten als richting fleetowners en leasemaatschappijen. Zwaardere auto’s, meer tractie en grotere, dan wel speciale wielmaten zorgen ervoor dat de EV-rijder loyaler zal zijn aan de dealerwerkplaats. Tegelijkertijd kan daarbij de vraag naar premiumbanden toenemen. ICDP stelt dat de band door de opkomst van de elektrische auto en door connectiviteit een belangrijke klantenbinder zal worden, maar dat weten de universele autobedrijven inmiddels ook.

Nederlandse bandenvervangingsmarkt

Uit informatie van RecyBem op basis van de inzamelingscijfers van gebruikte banden blijkt dat de bandenvervangingsmarkt in ons land de afgelopen vier jaar redelijk stabiel is gebleven, in een periode (2019-2022) dat het wagenpark van 9,9 naar 10,4 miljoen stuks groeide. Met de stabiele bandenvervangingsmarkt onderscheidt Nederland zich in positieve zin van veel andere EU-landen, waar de afzetvolumes al enige tijd dalen. Wie naar de Nederlandse cijfers kijkt, denkt al snel dat de bandenafzet achterblijft bij de groei van het wagenpark, maar de vervangingsratio is juist gestegen: van 0,87 in 2015 naar 0,91 in 2022.

OE-markt

Ondanks al die ontwikkelingen staat de Europese bandenvervangingsmarkt onder druk. Bandenfabrikanten zien nu juist groei bij de OE-afzet. Nikolai Setzer, bestuursvoorzitter van bandenfabrikant Continental, is positief over de OE-ontwikkelingen, maar minder positief over de bandenvervangingsmarkt. Wereldwijd verwacht Setzer dat het aantal geproduceerde personen- en lichte bestelauto’s dit jaar 3 tot 5 procent hoger zal liggen dan vorig jaar. In het tweede kwartaal van dit jaar werden in Europa 4,4 miljoen en in de VS 4,1 miljoen meer auto’s geproduceerd, respectievelijk een plus van 16 en 15 procent. Ter vergelijking: in China werden 20 procent (6,6 miljoen stuks) meer voertuigen geproduceerd. Daar tegenover ziet de Conti-voorman in Europa en de VS een stagnerend en zelfs teruglopende bandenvervangingsmarkt. Bandenfabrikanten moeten het nu dus vooral hebben van hun OE-activiteiten. Daarbij wordt vooral de economische situatie als oorzaak gegeven en wachten consumenten langer voordat een band wordt vervangen, wat op zich goed is voor hun portemonnee, maar niet zo best voor de rijveiligheid. Daarnaast vraagt de consument vaker om een budgetoplossing.

Werkplaatsconcepten hebben hun positie op de bandenvervangingsmarkt jaar op jaar weten te verbeteren en zijn belangrijke bandenretailers geworden

Vooruitzichten

Somber over de vooruitzichten voor de Europese bandenvervangingsmarkt voor de rest van dit jaar is ook Adam McCarthy, voorman van de European Tyre and Rubber Manufacturers Association (ETRMA). Hij ziet met name de huidige economische situatie als de grootste oorzaak voor de dalende bandenafzet. Bandenretailers zullen hier doorheen moeten, al lijken de sombere vooruitzichten niet voor ieder land te gelden. McCarthy gaat er voor de Europese markt vanuit dat de min van het eerste halfjaar ook voor de rest van 2023 zal gelden. Dat betekent een zeker 10 procent lager afzetvolume, al kan een strenge winter dat tij nog keren. De Nederlandse bandenretailers lijken juist op een afzetstijging van 5 tot 6 procent af te stevenen. Een klant die zich meer bewust is geworden van de rijveiligheid is daarvan een oorzaak. Een andere belangrijke reden is, en het is al vaker gezegd, de apk in ons land, voor de bandenretail een belangrijk klantencontactmoment.

Foto boven: De maatschappij zal fabrikanten die bewijsbare duurzaamheidsclaims kunnen laten zien steeds vaker de voorkeur geven boven niet-duurzame fabrikanten. Bandenfabrikanten hebben echter niet alleen de consument, maar ook autofabrikanten (als zij OE leveren natuurlijk) en bandendistributeurs als kritische klant. Want iedereen wil zijn duurzaamheidsclaims niet verliezen door een zwak – lees een niet duurzaam – product in de keten. Het gebruik van en het type grondstoffen, het verminderen van het materiaalgebruik, het stimuleren van hergebruik en recycling moeten allemaal in balans komen met een hoog kwalitatief en rijveilige band als eindproduct.